ماده 124 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب اول: در بیان اموال و مالکیت به طور کلی » باب دوم: در حقوق مختلفه که برای اشخاص نسبت به اموال است » فصل سوم: در حق ارتفاق نسبت به ملک غیر و در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور » مبحث دوم: در احکام و آثار املاک نسبت به املاک مجاور
اگر از قدیم سرتیر عمارتی روی دیوار مختصی همسایه بوده و سابقه این تصرف معلوم نباشد باید به حال سابق باقی بماند و اگر به سبب خرابی عمارت و نحو آن سرتیر برداشته شود صاحب عمارت میتواند آن را تجدید کند و همسایه حق ممانعت ندارد مگر این که ثابت نماید وضعیت سابق به صرف اجازه او ایجاد شده بوده است.
تفسیر ماده 124 قانون مدنی
+ تصرف به عنوان داشتن حق ارتفاق دلیل بر وجود آن است و، چون سابقه تصرف معلوم نیست، بر مالکیت سابق و بدون قید دیوار، رجحان و حکومت دارد.[1]
+ «اگر از قدیم سرتیر عمارتی روی دیوار مختصی همسایه بوده و سابقه این تصرف معلوم نباشد باید به حال سابق باقی بماند …»: هرگاه کسی مالی را به عنوان مالکیت در دست دارد مالک آن شناخته می شود همچنین هرگاه متصرف در حق عینی باشد یعنی عملا استیلاء بر آن داشته و استفاده از آن بنماید صاحب آن حق شناخته می شود.[2]
سوال) مالک دیوار اختصاصی نسبت به سرتیر ساختمان همسایه که از قدیم روی دیوار او بوده است، رفع سرتیر را از روی دیوار خود …؟ (وکالت 72)
1) هرگز نمی تواند بخواهد.
2) می تواند تقاضا کند.
3) می تواند بخواهد اگ ثابت کند گذاشتن سرتیر روی دیوار اصلا با اذن او بوده است.
4) می تواند بخواهد مگر اینکه همسایه حق بقای سرتیر را روی دیوار ثابت کند.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 3
تَصرف به عنوان مالکیت دلیل مالکیت است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
هرگاه کسی از قدیم در خانه یا ملک دیگری مجرای آب به ملک خود یا حق مُرور داشته صاحب خانه یا ملک نمیتواند مانع آب بردن یا عبور او از ملک خود شود و همچنین است سایر حقوق از قبیل حق داشتن در و شبکه و ناودان و حق شرب و غیره.
منابع
1. کاتوزیان، ناصر، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، ص 93، تهران، انتشارات میزان.
2. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، ص 71، تهران، انتشارات اسلامیه.