ماده 21 قانون آیین دادرسی کیفری
قانون آیین دادرسی کیفری » بخش اول: کلیات » فصل دوم: دعوای عمومی و دعوای خصوصی
صدور قرار اناطه
هرگاه احراز مجرمیت متهم منوط به اثبات مسائلی باشد که رسیدگی به آنها در صلاحیت مرجع کیفری نیست، و در صلاحیت دادگاه حقوقی است، با تعیین ذینفع و با صدور قرار اناطه، تا هنگام صدور رای قطعی از مرجع صالح، تعقیب متهم، معلق و پرونده به صورت موقت بایگانی میشود. در این صورت، هرگاه ذی نفع ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار اناطه بدون عذر موجه به دادگاه صالح رجوع نکند و گواهی آن را ارائه ندهد، مرجع کیفری به رسیدگی ادامه می دهد و تصمیم مقتضی اتخاذ می کند.
تبصره ۱- در مواردی که قرار اناطه توسط بازپرس صادر میشود، باید ظرف سه روز به نظر دادستان برسد. در صورتی که دادستان با این قرار موافق نباشد حل اختلاف طبق ماده (۲۷۱) این قانون به عمل می آید.
تبصره ۲- اموال منقول از شمول این ماده مستثنی هستند.
تبصره ۳- مدتی که پرونده به صورت موقت بایگانی میشود، جزء مواعد مرور زمان محسوب نمیشود.
ماده 22 قانون آیین دادرسی کیفریماده 20 قانون آیین دادرسی کیفری
تفسیر ماده 21 قانون آیین دادرسی کیفری
+ قرار اناطه: هنگامی که بازپرس به تحقیقات مقدماتی در مورد جرمی میپردازد، باید در کنار دلایلی که علیه متهم وجود دارد، دفاع او را نیز شنیده و دلایلی را هم که وی در جهت بیاعتبار ساختن مبنای اتهام ارائه مینماید مورد رسیدگی قرار دهد. او در این زمینه، همچون یک قاضی بیطرف، دلایل طرفین را ارزیابی مینماید.
با این حال، گاه در جریان تحقیقات، مسائلی مطرح میشود که رسیدگی به آن از صلاحیت بازپرس خارج است. در این شرایط، صدور قرار اناطه مطرح میشود. پس چنانچه بازپرس در جریان تحقیقات مقدماتی، ناگزیر به بررسی و تعیین تکلیف یک موضوع حقوقی گردد که نتیجه آن در سرنوشت تحقیقات در مورد اتهام موثر باشد، به منظور حفظ اصل تخقق در رسیدگیهای قضایی و رعایت دقت در کشف حقیقت، نباید به آن موضوع رسیدگی کند. در این صورت، وی با صدور قرار اناطه، ادامه تحقیقات مقدماتی در مورد اتهام منتسب به متهم را منوط به تعیین تکلیف موضوع حقوقی در مرجع قضایی صالح اعلام میکند.
به عنوان مثال، اگر در جریان تحقیقات مقدماتی در مورد اتهام تخریب، بازپرس پی به اختلاف متهم و شاکی در مورد اصل مالکیت مال موضوع جرم ببرد و ظاهر دلایل موجود در پرونده برای شناخت مالک کافی نبوده و تعیین مالکیت نیازمند رسیدگی دقیق قضایی باشد، باید قرار اناطه صادر نماید، زیرا اعلام مجرمیت متهم، مستلزم اثبات عدم مالکیت وی نسبت به مال موضوع جرم و اثبات مالکیت شاکی نسبت به آن مال در زمان وقوع عمل است.
البته باید افزود که در اناطه، صلاحیت «دادگاه حقوقی» موضوعیت ندارد، بلکه «عدم صلاحیت مرجع کیفری» برای رسیدگی به آن موضوع مهم است. پس اگر رسیدگی به موضوع مذکور به موجب قانون در صلاحیت مراجع غیرقضایی نظیر شورای حل اختلاف یا کمیسیونهای ویژه هم باشد، باز مورد از موارد صدور قرار اناطه خواهد بود.[1]
نکته 1- منظور از «ذینفع» شخصی است که دعوای حقوقی را مطرح میکند پس ممکن است متهم یا شاکی باشد.[2]
سوالات چهارگزینهای
سوال) دادگاه کیفری وقتی قرار اناطه صادر میکند که؟ (وکالت 85)
1) شاکی رضایت خود را اعلام نماید.
2) جلب نظر کارشناسی ضروری باشد.
3) اتخاذ تصمیم منوط است به امری که رسیدیگی به ان در صلاحیت دادگاه دیگری است.
4) دادگاه کیفری نمی تواند قرار اناطه صادر نماید مگر متهم تقاضا کند.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 3
سوال) بعد از صدور قرار اناطه طی چه مدتی باید در خواست حقوقی به دادگاه صالح تقدیم نمود؟ (قضاوت 89)
1) ظرف سه ماه پس از صدور قرار
2) ظرف یک ماه پس از ابلاغ قرار
3) ظرف سه ماه پس از قطعیت قرار
4) ظرف ده روز پس از ابلاغ قرار
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 2
سوال) شخصی به اتهام سرقت یک دستگاه اتومبیل تحت تعقیب قرار گرفته است، اما موضوع مالکیت مال مسروقه مورد اختلاف شاکی و متهم است. باز پرس چه اقدامی میکند؟ (ارشد 96)
1) به تحقیقات ادامه میدهد.
۲) پرونده را جهت صدور قرار اناطه، نزد دادستان میفرستد.
۳) با صدور قرار اناطه و موافقت دادستان، پرونده را تا روشن شدن موضوع مالکیت به طور موقت بایگانی میکند.
۴) با صدور قرار اناطه بدون نیاز به موافقت دادستان، پرونده را تا روشن شدن موضوع مالکیت، به طور موقت بایگانی میکند.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 1
سوال) دادگاه کیفری قرار اناطه صادر میکند. اما ظرف مهلت قانونی در مرجع ذیصلاح مربوطه طرح دعوی نمیشود. تکلیف دادگاه کیفری در این شرایط چیست؟ (وکالت 96)
۱) راسا موضوع را از مرجع ذیصلاح مربوطه پیگیری و تقاضای صدور حکم از ان مرجع مینماید.
۲) پرونده را بایگانی میکند و تکلیفی در ادامه رسیدگی و صدور حکم ندارد.
۳) به رسیدگی کیفری ادامه میدهد و تصمیم متقضی اتخاذ خواهد نمود.
۴) حکم بر برائت متهم صادر میکند.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 3
سوال) کدام گزینه در خصوص مقام یا مقام هایی که قانونا اختیار صدور قرار اناطه را دارند، درست است؟ (ارشد 93)
1) فقط دادستان
2) فقط قاضی رسیدگی کننده به پرونده
3) فقط بازپرس
4) بازپرس و قاضی رسیدگی کننده به پرونده
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 4
منابع
1. خالقی، علی، آیین دادرسی کیفری، ج1، ص108، انتشارات شهر دانش.
2. زراعت، عباس، آیین دادرسی کیفری، ج1، ص275، انتشارات میزان.