ماده 247 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب دوم: در اسباب تملک » قسمت دوم: در عقود و معاملات و الزامات » باب اول: در عقود و تعهدات به طور کلی » فصل پنجم: در معاملاتی که موضوع آن مال غیر است یا معاملات فضولی
معامله به مال غیر جز به عنوان ولایت یا وصایت یا وکالت نافذ نیست، ولو اینکه صاحب مال باطناً راضی باشد، ولی اگر مالک یا قائممقام او پس از وقوع معامله آن را اجازه نمود، در این صورت معامله صحیح و نافذ میشود.
تفسیر ماده 247 قانون مدنی
نکته 1- معامله فضولی معاملهای است که کسی بدون داشتن سمت نمایندگی برای دیگری انجام میدهد. کسی که بدون سمت معامله میکند فضول، و کسی که طرف معامله میباشد اصیل و دیگری را غیر گویند.[1]
نکته 2- هرگاه کسی نسبت به مال غیر بدون نمایندگی از طرف وی معاملهای انجام دهد، اعم از اینکه معامله را به نام خود انجام دهد یا به نام مالک یا صاحب حق، این معامله را فضولی و معاملهکننده را فضول یا فضولی یا معامل فضولی و طرف دیگر قرارداد را که برای خود معامله کرده است اصیل گویند.[2]
محدودیت در دسترسی کامل به این نوشته
دسترسی کامل به این نوشته برای اعضای ویژه بهاداد در نظر گرفته شده است.
سوالات چهارگزینهای
سوال) اشخاصی فرزند صابر را ربودهاند و از او پول طلب میکنند و تهدید کردهاند که فرزند او را تحویل نمیدهند. او به واسطه این تهدید، خودروی امانی حسین را میفروشد، تکلیف معامله چیست؟ (مرکز وکلا 1401)
1) غیر نافذ و نیازمند تنفیذ حسین است.
2) غیر نافذ است و نیازمند تنفیذ توامان صابر و حسین است.
3) غیر نافذ و نیازمند تنفیذ صابر است.
4) صحیح است.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 1
توضیح: به این دلیل معامله غیر نافذ و نیازمند تنفیذ حسین است که صابر در واقع معامله فضولی انجام داده و اینجا به بحث اکراه یا اظطرار اصلا وارد نمی شویم.
اگر کسی که چیزی را بدون حق دریافت کرده است خود را محق میدانسته لیکن در واقع محق نبوده و آن چیز را فروخته باشد معامله فضولی و تابع احکام مربوطه به آن خواهد بود.
مستعیر نمیتواند مال عاریه را به هیچ نحوی به تصرف غیر دهد مگر به اذن معیر.
منابع
1. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، ص 354، تهران، انتشارات اسلامیه.
2. صفایی، سید حسین، قواعد عمومی قراردادها، ص 196، تهران، انتشارات میزان.
3. کاتوزیان، ناصر، اعمال حقوقی، ش 138، تهران، انتشارات گنج دانش.