ماده 716 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب دوم: در اسباب تملک » قسمت دوم: در عقود و معاملات و الزامات » باب سوم: در عقود معینه مختلفه » فصل چهاردهم: درضمان عقدی » مبحث سوم: در اثر ضمان بین ضامن و مضمونعنه
در صورتی که دین حال باشد، هر وقت ضامن ادا کند میتواند رجوع به مضمونعنه نماید، هر چند ضمان مدت داشته و موعد آن نرسیده باشد، مگر آنکه مضمونعنه اذن به ضمان موجل داده باشد.
تفسیر ماده 716 قانون مدنی
+ متعهد را ضامن، طرف دیگر را مضمونله، و شخص ثالث را مضمونعنه یا مدیون اصلی میگویند.
+ در موردی که دین حال است، ضامن میتواند آن را به طور موجل یا حال برعهده گیرد. مدت پرداخت دین تنها در روابط ضامن و طلبکار موثر است، وگرنه، در رابطه ضامن و بدهکار، در هر زمان که پرداخته شود، ضامن حق رجوع به مضمون عنه را دارد.
← با وجود این، چون مبنای حق ضامن اذن مضمون عنه است، هرگاه او به ضمان موجل اذن داده باشد، و ضامن پیش از فرارسیدن اجل طلب مضمون له را بپردازد، نمیتواند تا زمانی که اجل نرسیده است به مضمون عنه رجوع کند (بخش اخیر ماده ۷۱۶ قانون مدنی).[1]
سوالات چهارگزینهای
سوال) اگر شخصی با اذن ضامن شده باشد و پس از سر رسید یا حال شدن دین، مضمون له به وی نسبت به ضرورت ایفاء ضمان اخطار کند، کدام مورد صحیح است؟ (مرکز وکلا 1402)
1) ضامن میتواند به مقدار مضمون از مال مضمون عنه مطالبه کند، سپس آن را به مضمون له بپردازد.
2) ضامن مکلف است دین مضمون عنه را بپردازد، سپس به وی رجوع کند.
3) فقط در صورتی که مضمون عنه معسر باشد، ضامن باید از عهده ادای مضمون برآید.
4) ضامن صرفًاً مکلف است سهم خودش را از دین ایفا کند و مضمون عنه نیز سهم خود را میپردازد.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 2
توضیح: رجوع ضامن به مضمون عنه منوط به 3 شرط میباشد:
- انعقاد ضمان به اذن مضمون عنه (ماده 267 قانون مدنی)
- پرداخت دین به مضمون له (ماده 709 قانون مدنی)
- عدم وجود قصد تبرع در ضامن (ماده 720 قانون مدنی)
← که دراین سوال شرط دوم وجود ندارد.
منابع
1. کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج4، ش227، تهران، انتشارات گنج دانش.