ماده 789 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب دوم: در اسباب تملک » قسمت دوم: در عقود و معاملات و الزامات » باب سوم: در عقود معینه مختلفه » فصل هجدهم: در رهن
رهن در ید مرتهن امانت محسوب است، و بنابراین مرتهن مسئول تلف یا ناقص شدن آن نخواهد بود، مگر در صورت تقصیر.
تفسیر ماده 789 قانون مدنی
+ مرتهن در صورتی مسئول تلف یا نقص مال است که در حفظ آن تقصیر کرده باشد.[1]
+ مرتهن با قبض مورد رهن حق تصرف در آن را پیدا نمی‌کند. عین و منافع رهن به راهن تعلق دارد. پس، مرتهن نمی‌تواند در خانه‌ای که به رهن گرفته سکونت کند یا آن را اجاره دهد یا بر اتومبیل یا اسبی که در رهن دارد سوار شود، مگر اینکه راهن به او اذن داده باشد.
← تصرفات خارج از اذن نوعی «تعدی» است و باعث می‌شود که از آن پس مرتهن در حکم غاصب قرار گیرد و مسئول تلف عین و منافع آن باشد، به اضافه، باید عوض منافعی را که استیفاء کرده است به مرتهن بدهد.[2]
هرگاه کسی مال غیر را به عنوانی غیر از مستودع متصرف باشد و مقررات این قانون او را نسبت به آن مال امین قرار داده باشد، مثل مستودع است: بنابراین، مستاجر نسبت به عین مستاجره، قیم یا ولی نسبت به مال صغیر یا مولی‌علیه و امثال آنها ضامن نمی‌باشد، مگر در صورت تفریط یا تعدی؛ و در صورت استحقاق مالک به استرداد، از تاریخ مطالبه او و امتناع متصرف با امکان رد، متصرف مسئول تلف و هر نقص یا عیبی خواهد بود، اگر‌چه مستند به فعل او نباشد.
منابع
1. کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج4، ش381، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ سیزدهم، 1401.
2. کاتوزیان، ناصر، عقود معین، ج4، ش382، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ سیزدهم، 1401.