خیار تاخیر ثمن (مواد 402 تا 409 قانون مدنی)

شرایط ایجاد خیار تاخیر ثمن (402)

نکته: هر گاه مبیع عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد اگر سه روز از تاریخ‌ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد بایع مختار در فسخ معامله می‌شود.

نکته: شرایط تحقق خیار تاخیر ثمن:

1. مبیع، عین معین یا کلی در معین باشد.
2. مبیع و ثمن هر دو حال باشند.
3. سه روز از حین عقد بگذرد.
4. و در این مدت (3روز) نه بایع مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد.

نکته: در صورتی که سایر شرایط تحقق خیار تاخیر ثمن فراهم باشد، تسلیم بعض از مبیع و تادیه بخشی از ثمن مانع اعمال خیار تاخیر ثمن نیست.(وکالت 87)

+ هرگاه خریدار پس از گذشت سه روز و پیش از اعمال خیار ثمن را بپردازد، خیار فسخ ساقط می‌شود؟

به نظر دکتر کاتوزیان، در صورتی که پس از گذشتن سه روز و قبل از فسخ، مشتری تمام ثمن را بپردازد، خیار فسخ با از دست دادن مبنای خود (رفع ضرر از بایع) ساقط می‌شود.

مثال: بعد از انعقاد عقد، مشتری از بایع مهلت می گیرد تا ظرف چند ساعت ثمن را آماده و پرداخت کند. در صورتی که مشتری روز سوم ثمن را حاضر نماید، در حالی که بایع کرارا از طریق تلفن از او ثمن را مطالبه کرده است، عقد بیع به دلیل آمادگی پرداخت ثمن، قابل فسخ نیست.(سراسری 95)

نکته: مدت خیار تاخیر ثمن ، مهلت معینی ندارد و می‌تواند با تاخیر اعمال شود.(آزاد 90) زیرا خیار تاخیر بعد از 3 روز ایجاد می‌شود و قانون مدت خاصی مثل خیارات حیوان، مجلس و شرط تعیین نکرده است.

سقوط خیار تاخیر [انصراف ضمنی] (403)

نکته: اگر بایع به نحوی از انحاء مطالبه ثمن نماید و به قرائن معلوم گردد که مقصود التزام به بیع بوده است، خیار او ساقط خواهد شد.