ماده 102 قانون مدنی

هرگاه ملکی کلاً یا جُزئاً به کسی منتقل شود و برای آن ملک حق‌ُ الاِرتِفاقی در ملک دیگر یا در جزء دیگر همان ملک موجود باشد آن‌ حق به حال خود باقی می ماند مگر اینکه خلاف آن تصریح شده باشد.

تفسیر ماده 102 قانون مدنی

نکته 1: اگر ملکی که حق ارتفاق به نفع آن و به تعبیر بهتر، برای کمال استفاده از آن ، به وجود آمده به دیگری انتقال یابد، حق ارتفاق نیز به تَبَع به او منتقل می شود. همچنین اگر ملک مورد ارتفاق، یعنی ملکی که حق ارتفاق به ضرر آن برقرار شده، مورد انتقال قرار گیرد، تغییری در حق ارتفاق پدید نخواهد آمد. [1]

نکته 2: در صورتی که کسی دارای دو قطعه ملک باشد و یکی از دو در دیگری ارتفاق مانند پنجره، مجری، معبر، و امثال آن دارد و مالک یکی از آن دو قطعه را انتقال دهد، ارتفاق به حال خود باقی می ماند.

همچنانکه هرگاه کسی دارای یک قطعه ملک باشد و قسمتی از آن در قسمت دیگر ارتفاق مانند مجری، معبر، در و امثال آن دارد و مالک یکی از دو قسمت را انتقال دهد، ارتفاق سابق پس از انتقال به حال خود باقی می ماند زیرا ارتفاق از توابع و متعلقات ملک است و تابع اصل خود می باشد، و بدون تصریح در عقد از اصل ملک منفک نمی شود.[2]

نکته 3: عدم انفکاک ارتفاق از ملکی که بستگی به آن دارد و از متعلقات آن شناخته می شود از آن نظر نیست که از ملک مزبور بدون وجود آن ارتفاق نمی توان استفاده نمود، بلکه هرگاه ملک دارای حق ارتفاق، احتیاجی هم به آن ارتفاق نداشته باشد از توابع ملک شناخته می شود مثلا هرگاه ملک دارای درب دیگری به معبر عمومی باشد ولی در ملک دیگر هم حق العبور دارد ارتفاق مزبور از متعلقات و توابع ملک اصلی شناخته می‌شود.[3]

نکته 4: ارتفاق را نمی‌توان از حق مالکیت جدا کرد و به دیگری انتقال داد.[4]

نکته 5: حق ارتفاق از حقوق عینی وابسته به ملک است و همراه با اصل ملک انتقال می‌یابد و تصریح به عدم انتقال به معنی اعلام اسقاط آن است، زیرا حق برای مالک قبلی نیز باقی نمی‌ماند.[5]