ماده 170 قانون مدنی

حیوان گمشده (‌ضاله) عبارت از هر حیوان مملوکی است که بدون متصرف یافت شود ولی اگر حیوان مزبور در چراگاه یا نزدیک آبی ‌یافت شود یا متمکن از دفاع خود در مقابل حیوانات درنده باشد ضاله محسوب نمی‌گردد.

تفسیر ماده 170 قانون مدنی

+ شرایط حیوان ضاله عبارت است از:

1) حیوان باشد: منظور ماده شامل کلیه حیوانات خواهد بود و کلمه (هرحیوان) مذکور در ماده هم این امر را تایید می نماید منظور از حیوان، حیوان زنده است و هرگاه کشته شده باشد مانند شکار و ماهی دودی در حکم اشیاء پیدا شده می باشد.

به قول مشهور فقهای امامیه، حیوان ضاله را عبارت از شتر، گاو و گوسفند می داند و بقیه حیوانات لقطه محسوب می شوند.

2) مملوک باشد: یعنی در ملکیت اشخاص باشد و علم به اعراض مالک از آن حاصل نشود.

کلیه حیوانات اهلی در ملکیت اشخاص می باشد و همچنین است حیوانات غیراهلی که بر آن علامت مالکیت از قبیل قلاده در گردن یا حلقه در پا باشد.

3) بدون متصرف باشد: یعنی کسی آن را تحت استیلاء نداشته باشد. حیواناتی که معمولا در تابستان در چراگاهها آزاد به سر می برند مانند اسب های ایلخی یا شتر های ایلات و عشایر، بدون متصرف محسوب نمی شوند.

4) در چراگاه و نزدیک آب نباشد: منظور از عبارت مزبور آن است که حیوان نتواند به وسائل طبیعی به خودی خود غذا به دست آورده و ادامه حیات دهد و در صورتی که آن حیوان نزدیک آب یا چراگاه است در مقابل حیوانات درنده متمکن از دفاع نباشد به طوری که هرگاه در محلی که پیدا شده بماند احتمال آن رود که دچار درندگان گردد و نتواند با انها مبارزه نماید و یا فرار اختیار کند مانند اسب، گاو نر، آهو و امثال آن که قادر به مبارزه یا فرار می باشد.

بنابر آنچه گفته شد هرگاه یکی از شرایط مذکور در بالا در حیوان یافت نشود ضاله نمی باشد.[1]