ماده 176 قانون آیین دادرسی مدنی
قانون آیین دادرسی مدنی » باب سوم: دادرسی نخستین » فصل هشتم: دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت
ارتکاب عمل بعد از صدور حکم
اشخاصی که پس از اجرای حکم رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق دوباره مورد حکم را تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق بنمایند یا دیگران را به تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق مورد حکم وادار نماید، به مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی محکوم خواهند شد.
تفسیر ماده 176 قانون آیین دادرسی مدنی
+ تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق، به موجب ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، تحت شرایطی، جرم است. بنابراین مدعی می‌تواند دعوای حقوقی اقامه و یا با تحقق شرایط مقرر، شکایت کیفری مطرح نماید.
← طرح شکایت کیفری در دادگاه، در صورتی می‌تواند به نتیجه مطلوب شاکی بینجامد که بتواند از جمله اثبات نماید که «مورد»، «متعلق» به او است. پس در این خصوص، شاکی مکلف به اثبات مالکیت خود، حسب مورد بر ملک مورد تصرف یا مزاحمت و یا حق مورد ممانعت، با استناد به دلایلی است که توان اثباتی لازم را داشته باشند.[1]
نکات ⇐ ارتکاب عمل بعد از صدور حکم
مثال: هرگاه شخصی به ادعای مالکیت بر ملکی، علیه متصرف، شکایت کیفری تصرف عدوانی مطرح نماید و به علت عدم احراز مالکیت، شکایت او به نتیجه مطلوب نرسد، علیه متصرف می‌تواند دعوای تصرف عدوانی اقامه کند.(ارشد ۸۸)
ماده 690 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):
هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌زارعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده، کوهستان‌ها، باغ‌ها، قلمستان‌ها،منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره ۱ – رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
تبصره ۲ – در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.
ماده 693 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
اگر کسی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیرمنقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، بعد از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدو‌اناً تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق نماید علاو‌ه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
منابع
1. شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی (دوره‌ی پیشرفته)، ج1، ش659 و 663، انتشارات دراک.