ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی

اصل استصحاب

در صورتی که حق یا دینی بر عهده کسی ثابت شد، اصل بر بقای آن است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

تفسیر ماده 198 قانون آیین دادرسی مدنی

+ مدعی در برابر انکار ادعا، مکلف به اثبات آن می‌شود و لازم نیست انکار مستند به دلیل باشد؛ اما انکار ساده (بدون دلیل) در تمام موارد کافی نیست. در حقیقت در برخی موارد انکار ادعا در صورتی موثر است که مستند به دلیل باشد.

برای مثال در مواردی که اماره‌ای قانونی به نفع مدعی وجود دارد، هرگاه امر یا اموری که اعمال آن اماره را ایجاب می‌نماید، انکار نشود و یا در صورت انکار، با دلیل اثبات شود، چنین انکاری بر نتیجه اماره یعنی امری که اماره آن را اثبات می‌کند اثری ندارد؛ مانند آنکه رابطه زوجیت بین زن و مردی اثبات شده باشد اما مرد، نسب فرزندی را که در زمان زوجیت متولد شده، علی‌رغم وجود شرایط مقرر در ماده ۱۱۵۸ قانون مدنی انکار نماید. صرف این انکار، اثری ندارد و مدعی الحاق فرزند به مرد را مکلف به دلیل آوری در این خصوص نمی‌نماید؛ زیرا نتیجه‌ای که در قانون پیش بینی شده تحمیل می‌شود و انکار ساده بر نتیجه مزبور اثری ندارد.

البته باید به تمایز بین انکار ساده ادعا با انکار مستند به دلیل توجه داشت. در حقیقت، در امارات قانونی، اقناع وجدان دادرس به وجود امری که با استنتاج از امور معلوم مفروض می‌شود، می‌تواند با ارائه دلیل، درهم ریخته شود؛ در همان مثال، مرد می‌تواند با ارائه دلیل، عدم امکان نزدیکی با زن را به سبب بیماری، مسافرت یا… اثبات و اقناع وجدان دادرس که ناشی از اماره فراش است را در هم ریزد.

از سوی دیگر، هرگاه مدعی دلیل ادعای خود را اقامه ننماید، انکار مدعی‌علیه در صورتی موثر است که به درخواست مدعی، سوگند نیز یاد نماید.[1]