ماده 393 قانون مجازات اسلامی

شرایط قصاص عضو

در قصاص عضو، علاوه بر شرایط عمومی قصاص، شرایط زیر با تفصیلی که در این قانون بیان می‌شود، باید رعایت شود:

الف) محل عضو مورد قصاص، با مورد جنایت یکی باشد.

ب) قصاص با مقدار جنایت، مساوی باشد.

پ) خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد.

ت) قصاص عضو سالم، در مقابل عضو ناسالم نباشد.

ث) قصاص عضو اصلی، در مقابل عضو غیراصلی نباشد.

ج) قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد.

تبصره- درصورتی که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چنانچه دست چپ هم نداشته باشد پای او قصاص می‌شود.

ماده 394 قانون مجازات اسلامی ماده 392 قانون مجازات اسلامی

تفسیر ماده 393 قانون مجازات اسلامی

+ طبق بند الف ماده 393 قانون مجازات اسلامی، محل عضو مورد قصاص باید با مورد جنایت یکی باشد. بنابراین، بر عضو طرف راست مجنی‌علیه موجب قصاص عضو طرف راست جانی، و جنایت بر عضو طرف چپ مجنی‌علیه موجب قصاص عضو طرف چپ جانی خواهد شد. راست دست یا چپ دست بودن جانی یا مجنی‌علیه تغییری در این حکم ایجاد نمی‌کند.

علیرغم اصل کلی مذکور در ماده 393، تبصره ماده، به پیروی از روایات موجود، حکم خاصی را در حالت قطع دست راست مجنی‌علیه از سوی مرتکب پیش‌بینی کرده است و اِشعار می‌دارد: «درصورتی که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چنانچه دست چپ هم نداشته باشد پای او قصاص می‌شود».

بدین ترتیب، هرگاه کسی دست راست چهار نفر را قطع کند دست‌ها و پاهای وی در قبال دست‌های آن‌ها قابل قصاص شدن می‌باشد. لیکن، اگر فرد بی‌دست و پای، دست دیگری را قطع کند، مجنی‌علیه تنها حق مطالبه دیه را خواهد داشت، و البته جانی نیز، به موجب مقررات قانونی دیگر، مثل ماده 614 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، قابل تعزیر خواهد بود.[1]