ماده 438 قانون مدنی

تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود.

تفسیر ماده 438 قانون مدنی

+ تَدلیس نمایاندن صفت کمالی است که وجود ندارد، یا پنهان کردن نقصی که در مال موجود است می‌باشد. مثلا اگر فروشنده برای مال خود اوصافی برخلاف واقع ذکر کند، چنانکه قالی بافت کرمان را کاشانی، پارچه ایرانی را ژاپنی و اتومبیل مدل 1396 را مدل 1397 معرفی کند، یا تابلوی نقاشی هنرمندی را به نقاش دیگری نسبت دهد و از این راه خریدار را فریب داده، به عقد قرارداد وادارد، مرتکب تدلیس شده است.

همچنین است اگر فروشنده یک خانه کهنه و شکست خورده را با نقاشی یا تعمیرات سطحی سالم جلوه دهد یا گاو شیردهی را مدتی ندوشد تا شیر در پستانش جمع شود و بسیار شیرده به نظر آید و بدین طریق خریدار را گول بزند.[1]

+ برای تحقق تدلیس، سوء‌نیت و به دیگر سخن، عمد و قصد فریب لازم است و توصیف غیرواقعی کالا به اشتباه تدلیس به شمار نمی‌آید.[2]

+ سکوت عمدی طرف معامله درباره عیب کالا در جایی که عرف بیان و اظهار عیب را لازم می‌داند نیز تدلیس به شمار می‌آید. مثلا هرگاه در بیع اتومبیلی که به مقدار قابل ملاحظه‌ای آب کم می‌کند و جوش می‌آورد، بایع از بیان عیب خودداری کند می‌توان گفت که مرتکب تدلیس شده است.[2]

+ «عملیات» در ماده 438 قانون مدنی اعم از عملیات مثبت و منفی است و شامل سکوت در مقام بیان هم می‌شود.[2]