ماده 598 قانون مدنی

ترتیب تقسیم آن است که، اگر مال مشترک مثلی باشد، به نسبت سهام شرکاء اِفراز می‌شود و، اگر قیمتی باشد، بر حسب قیمت تعدیل ‌می‌شود؛ و بعد از اِفراز یا تعدیل، در صورت عدم تراضی بین شرکاء، حِصَص آنها به قرعه معین می‌گردد.

تفسیر ماده 598 قانون مدنی

+ مقصود از مال مثلی در این ماده، مالی است که اجزای آن در ارزش باهم برابر باشد (مانند گندم و حبوبات).

قانونگذار در تنظیم این ماده نظر به عقیده مشهور فق‌ها در تعریف مال مثلی داشته است. در حالی که ماده ۹۵۰ قانون مدنی که می‌گوید: «مثلی که در این قانون ذکر شده عبارت از مالی است که اشباه و نظایر آن نوعاً زیاد و شایع باشد…» از نظر دیگری در فقه پیروی کرده است.

اکنون، اگر مثلی به معنی ماده ۹۵۰ قانون مدنی در نظر گرفته شود، تقسیم هر مال مثلی را نمی‌توان به ترتیب افراز انجام داد: برای مثال، اگر کاسه چینی را که امثال آن در بازار فراوان است بخواهند بین دو شریک تقسیم کنند، چاره‌ای جز روی آوردن به تعدیل سهام بر حسب قیمت نخواهند بود. در حالی که کاسه چینی بر مبنای تعریف مشهور در هر حال قیمی است. پس، باید ماده ۵۹۸ قانون مدنی را بر معنی مشهور حمل کرد و از افراز اموالی که اجزای آن‌ها برابر نیست ولی در بازار اشباه و نظایر فراوان دارد، چشم پوشید.[1]