ماده 1 قانون تجارت

تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجارتی قرار بدهد.

« ماده 2 قانون تجارتماده 1 قانون تجارت »

تفسیر ماده 1 قانون تجارت

+ به نظر می‌رسد با جمع ماده ۱ و ماده ۸۸ قانون تجارت، اینگونه اشخاص را باید تاجر تلقی نماییم خاصه اینکه خروج این اشخاص از شمول قواعد ورشکستگی و مدیریت بحران ناشی از ناتوانی آن‌ها بر اساس قواعد ساده اعسار، خصوصاً در مورد موسسات بزرگ، طلبکاران را در موقعیت ناامنی قرار می‌دهد. (1)

+ میزان تکرار معاملات تجارتی به نحوی که مشمول تعریف حقوق تجارت گردد بستگی به عرف و عادت محل دارد و نمی‌توان تعداد معینی برای آن قائل شد و باید دید آیا حجم و میزان معاملات تجارتی شخص باعث آن می‌گردد که او را تاجر محسوب نمایند یا خیر و به این جهت نمی‌توان ملاک تشخیصی که عمومیت داشته باشد برای میزان و تعداد معاملات تعیین نمود. (2)

+ برای تعیین آنکه در چه موقعی شغل معمولی اشخاص تجارت است یا خیر باید به عرف و عادت محل مراجعه نمود و رأی محاکم در این موضوع چون تشخیص واقعه است قابل رسیدگی فرجامی نیست. در صورتی که در مورد تفسیر عملیات تجارتی و تشخیص اینکه آیا معامله عمل تجارتی است یا خیر موضوع چون تفسیر قانونی است دیوان کشور می‌تواند در باره آن اظهارنظر نماید و در صورتی که استنباط محاکم بدایت و استیناف را مخالف قانون بداند حکم آنان را نقض نماید. (2)

+ قضاوت دادگستری یا مدیران سازمان برنامه مادامی که دارای سمت‌های مزبور می‌باشند حق اشتغال به تجارت ندارند در این صورت این اشخاص اهلیت برای تجارت دارند ولی به مناسبت شغل خود نمی‌توانند مبادرت به عملیات تجارتی کنند و شغل آن‌ها مانع از تجارت است در اینگونه موارد اگر این اشخاص مبادرت به عملیات تجارتی نمایند عملیات آن‌ها از لحاظ حقوقی باطل نیست و تابع مقررات حقوق تجارت خواهند بود و حتی در صورت‌عدم انجام تعهدات خود ممکن است ورشکسته اعلام شوند منتهی مشمول مجازات‌های انتظامی از نظر شغل خود خواهند شد. (2)

+ مبنای مایه تجارتی عبارتست از حقی که تاجر در اثر کوشش و فعالیت خود به دست می‌آورد و مخصوصا حق معنوی است که تاجر در اثر معروفیت و شهرت خود کسب نموده و عده‌ای مشتری پیدا می‌نماید و چون فروش او در اثر ازدیاد مشتریان افزایش پیدا می‌کند سود او نیز روز به روز زیادتر شده و نفع مستمری عاید او می‌گردد که قابل توجه بوده و ارزش پیدا می‌کند و همین ارزش مایه تجارتی است که ممکن است مورد خرید و فروش و معامله قرار گیرد. (3)

+ فعالیت اصلی در بازار سرمایه، خرید اموال منقول به قصد فروش و کسب و منفعت است که بر اساس بند ۲ ماده ۱ قانون تجارت، عمل تجارتی شناخته می‌شود. عمل بسیاری از فعالان بازار از جمله کارگزاران بورس در قانون تجارت از مصادیق اعمال تجارتی است. (4)