ماده 161 قانون آیین دادرسی مدنی

وظیفه خواهان در دعاوی ثلاثه

در دعاوی تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت، خواهان باید ثابت نماید که موضوع دعوا حسب مورد، قبل از خارج شدن ملک از تصرف وی و یا قبل از ممانعت و یا مزاحمت در تصرف و یا مورد استفاده او بوده و بدون رضایت او و یا به غیر وسیله قانونی از تصرف وی خارج شده است.

تفسیر ماده 161 قانون آیین دادرسی مدنی

+ در دعوای تصرف عدوانی، مدعی در اثبات ذی‌حقی خود، تنها به تصرفات سابق خویش استناد می‌نماید و به حق مالکیت خود نسبت به ملک، که ممکن است داشته یا نداشته باشد، متمسک نمی‌شود.

از سوی دیگر، مدعی، عدوانی بودن تصرفات خوانده را ادعا می‌نماید، بی‌آنکه در اینجا نیز، مالکیت خوانده نسبت به ملک، که ممکن است وجود داشته یا نداشته باشد، قابل طرح و رسیدگی باشد.

قانونگذار، از طریق این دعوا تصرف را مورد حمایت قرار داده زیرا شخصی که ملک را عدوانا از تصرف خواهان خارج نموده باید با تحقق سایر شرایط و محکوم شدن در دعوا، ملک را به متصرف نخست برگرداند، حتی اگر خود مالک ملک باشد. در حقیقت سند مالکیت در دعوای تصرف عدوانی نیز، تنها اماره سبق تصرف است که آن هم تاب مقاومت در برابر دلیل مخالف را نداد.(ماده ۱۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی)

← قانونگذار با تدوین مقررات مزبور از تصرف حمایت نموده و غیرمتصرف را حتی اگر مالک باشد، از تصرف عدوانی منع و متصرف را در برابر تمام اشخاص، از جمله مالک، حمایت نموده است.[1]

نکات ⇐ وظیفه خواهان در دعاوی ثلاثه

مثال: اشکان ملکی را غصب کرده و به مدت چند سال، از آن برای نگهداری کالای قاچاق استفاده می‌کند. اگر او توسط مالک اخراج شود، وی می‌تواند علیه مالک، دعوای تصرف عدوانی مطرح کند.(قضاوت ۹۶)