ماده 367 قانون مدنی

تسلیم عبارت است از دادن مبیع به تصرف مشتری، به نحوی که مُتَمَکِن از اَنحاء تصرفات و انتفاعات باشد و قَبض عبارت است از ‌اِستیلاء مشتری بر مبیع.

تفسیر ماده 367 قانون مدنی

+ تسلیم عملی است قائم به دو شخص که به اعتبار دهنده تسلیم و به اعتبار گیرنده قبض و یا تسلم نامند.[1]

+ منظور ماده 367 قانون مدنی از عبارت (دادن مبیع به تصرف مشتری به نحوی که متمکن از انحاء تصرفات و انتفاعات باشد) گذاردن مبیع تحت اختیار مشتری است، به نحوی که هیچگونه مزاحمت و ممانعتی از طرف بایع و یا دیگری برای انحاء تصرفات و انتفاعات مشتری در مبیع نباشد، تا او بتواند هر زمان بخواهد از آن منتفع شود، بنابراین مبیعی که در تصرف غاصبانه دیگری است نمی‌توان تسلیم مشتری نمود.[1]

+ منظور ماده 367 قانون مدنی از عبارت (از استیلاء مشتری بر مبیع) سلطه معنوی مشتری بر مبیع می‌باشد که هر زمان بخواهد بتواند عملا در آن تصرف نماید و از آن منتفع شود، نه تصرف مادی و فعلی است.[1]

+ منظور از تسلیم تنها مفهوم مادی و محسوس آن نیست؛ یعنی، نه فقط ضرورت ندارد که در همه جا مورد معامله بدست خریدار داده شود، قبض مادی هم، اگر همراه با تسلط خریدار بر مبیع نباشد و او را «منمکن از انحاء تصرفات و انتفاعات» نسازد تسلیم محسوب نمی‌شود. این مفهوم بیشتر جنبه معنوی و عرفی دارد و مقصود اینست که مبیع چنان در اختیار مشتری قرار گیرد که عرف او را مسلط بر مال بداند، منتها گاه وسیله این کار قبض مادی مبیع است.

برای مثال، قلم خودنویسی که فروخته می‌شود، زمانی در اختیار مشتری است که فروشنده آن را بدست خریدار یا نماینده او بدهد، در حالی که تسلیم اتومبیل یا خانه، با دادن کلید آن انجام می‌پذیرد و تسلیم زمین غیر محصول با دادن سند مالکیت زمین و رفع موانع تصرف در آن محقق می‌گردد.

گاه نیز تسلیم تنها با تراضی دو طرف انجام می‌شود و نیاز هیچ اقدام خارجی ندارد: مانند تسلیم میوه‌هایی که بر درخت فروخته می‌شود یا موردی که مبیع پیش از عقد در اختیار خریدار بوده است.[2]