ماده 429 قانون مدنی

در موارد ذیل مشتری نمی‌تواند بیع را فسخ کند و فقط می‌تواند ارش بگیرد:

۱- در صورت تلف شدن مبیع نزد مشتری یا منتقل کردن آن به غیر.

۲- در صورتی که تغییری در مبیع پیدا شود اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه.

۳ -در صورتی که بعد از قبض مبیع عیب دیگری در آن حادث شود مگر اینکه در زمان خیار مختص به مشتری حادث شده باشد که در این صورت ‌مانع از فسخ و رد نیست.

تفسیر ماده 429 قانون مدنی

در موارد ذیل مشتری نمی‌تواند بیع را فسخ کند و فقط می‌تواند ارش بگیرد:

1) در صورت تلف شدن مبیع نزد مشتری یا منتقل کردن آن به غیر:

+ منظور از تلف شدن مبیع اعم از اتلاف و تسبیب است زیرا عدم قدرت بر رد عین مبیع در تمامی موارد یکسان می‌باشد. در صورتی که مبیع نزد مشتری تلف شده باشد مشتری نمی‌تواند عقد را فسخ نماید و بدل مبیع تالف را به بایع رد نموده و ثمن را بخواهد.

زیرا با بودن طریق مستقیم دیگر که اخذ ارش است موجبی برای دادن بدل نیست. همچنین است هرگاه مشتری قبل از علم بر عیب به نحوی از انحاء مبیع را به غیر منتقل نموده باشد، خواه به وسیله بیع باشد یا صلح یا معامله دیگری زیرا با انتقال مبیع به غیر، رد عین آن به بایع ممکن نخواهد بود مگر آنکه در زمان فسخ، مبیع به نحوی از انحاء در ملکیت مشتری در آمده باشد که در این صورت رد عین ممکن می‌باشد ولی اطلاق ماده خلاف آن را می‌رساند لذا پس از انتقال به غیر اگر چه مبیع به جهتی از جهات به مشتری منتقل شده باشد نمی‌توان معامله را فسخ کرد.[1]

2) در صورتی که تغییری در مبیع پیدا شود اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه:

+ منظور از پیدا شدن تغییر در مبیع، زیاد یا کم شدن مبیع یا تغییر صورت حاصل نمودن آن است به نحوی که عرف تغییر بداند.[2]

+ مثلا اگر مشتری خانه مورد معامله را خراب کرده یا درختان باغ خریداری شده را ریخته یا اگر در نتیجه سیل یا زلزله یا فعل شخص ثالث تغییراتی در آن پدید آمده باشد، مشتری حق فسخ معامله را نخواهد داشت.[3]

3) در صورتی که بعد از قبض مبیع، عیب دیگری در آن حادث شود:

+ هرگاه بعد از قبض مبیع دیگری در آن حادث شود؛ مگر اینکه عیب در زمان خیار ویژه‌ی مشتری حادث شده باشد که در این صورت مانع فسخ نیست. [3]