ماده 81 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب اول: در بیان اموال و مالکیت به طور کلی » باب دوم: در حقوق مختلفه که برای اشخاص نسبت به اموال است » فصل دوم: در حق انتفاع » مبحث دوم: در وقف
در اوقاف عامه که مُتَوَلی مُعَیَن نداشته باشد، اداره موقوفه طبق نظر ولی فقیه خواهد بود.
تفسیر ماده 81 قانون مدنی
+ اوقاف عامه: آن موقوفاتی است که منافع آن برای مصالح عامه یعنی اموری که نفع اجتماعی در بر دارد مانند بهداری، فرهنگ، ارتش، اطعام فقرا، تبلیغات مذهبی و امثال آن معین شده است.[1]
ماده ۱ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه:
از تاریخ تصویب این قانون سازمان اوقاف به سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تغییر نام مییابد و امور ذیل به عهده این سازمان واگذار میگردد.
۱- اداره امور موقوفات عام که فاقد متولی بوده یا مجهول التولیه است و موقوفات خاصه در صورتی که مصلحت وقف و بطون لاحقه و یا رفع اختلاف موقوف علیهم متوقف بر دخالت ولی فقیه باشد.
۲- اداره امور اماکن مذهبی اسلامی که ترتیب خاصی برای اداره آنها داده نشده است. به استثناء مساجد و مدارس دینی و تکایا.
۳- اداره امور موسسات و انجمنهای خیریهای که از طرف دولت یا سایر مراجع ذیصلاح به سازمان محول شده یا بشود.
۴- اداره موسسات و انجمنهای خیریهای که به تشخیص دادستان محل فاقد مدیر باشد (تا تعیین تکلیف از طرف دادگاه)، ضم امین در موسسات و انجمنهای خیریهای که به تشخیص دادستان محل مدیر آن فاقد صلاحیت باشد (تا تعیین تکلیف از طرف دادگاه) و همچنین است و در صورت نبودن یا عدم صلاحیت ناظر (در مواردی که ناظر پیشبینی شده باشد).
۵- انجام امور مربوط به گورستانهای متروکه موقوفهای که متولی معیّن ندارد و اتخاذ تصمیم لازم در مورد آنها.
۶- کمک مالی در زمینه تبلیغ و نشر معارف اسلامی.
۷ (الحاقی ۱۳۷۵/۱۲/۱۲)- اثلاث باقیه، محبوسات، نذور، صدقات و هر مال دیگری که به غیر از عنوان وقف برای امور عام المنفعه و خیریه اختصاص یافته در حکم موقوفات عامه است و چنانچه فاقد متولی و متصدی باشد با اذن ولی فقیه،تحت اداره و نظارت سازمان اوقاف و امور خیریه قرار خواهد گرفت. رعایت مفاد اسناد تنظیمی مربوط به این اموال و رقبات اعم از وصیتنامه و حبسنامه و سیره جاریه در اداره امور و مصرف عواید آنها ضروری خواهد بود.
تبصره ۱- سرپرست سازمان باید از طرف ولی فقیه مجاز در تصدی اموری که متوقف بر اذن ولی فقیه است باشد.
تبصره ۲- بقاع متبرکه حضرت رضا علیه السلام و حضرت احمد بن موسی (شیراز) و حضرت معصومه و حضرت عبد العظیم(ع) و موقوفات مربوط به آنها که متولی خاص نداشته باشد و موقوفاتی که برای اداره هرکدام آنها از طرف ولی فقیه نایب التولیه تعیین شده یا بشود از شمول این قانون مستثنی است و در غیر این صورت اداره آنها با سازمان خواهد بود.
تبصره ۳ (الحاقی ۱۳۷۵/۱۲/۱۲)- سازمان اوقاف و امور خیریه در صورت نیاز در مورد رقبات و اموال موضوع بند «۷» بالا با تایید نماینده ولی فقیه و سرپرست آن سازمان، به منظور جلوگیری از تعدی و تفریط در اداره آنها نسبت به نصب امین یا هیات امناء اقدام خواهد کرد.
منابع
1. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، ج 1، ص 105، تهران، انتشارات اسلامیه.