ماده 884 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول: در اموال » کتاب دوم: در اسباب تملک » قسمت چهارم: در وصایا و ارث » باب دوم: در ارث » فصل سوم: در شرایط و جمله از موانع ارث
ولادت از زنا
ولد الزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمی‌برد، لیکن اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آن است نسبت به یکی از اَبَوَین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد، طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث می‌برد و بالعکس.
تفسیر ماده 884 قانون مدنی
نکته 1- قرابت مبتنی بر رابطه خونی است. اشخاصی که از نسل یکدیگرند یا جامع نسب دارند با هم خویشی دارند و از هم ارث می‌برند. با وجود این، خویشاوندی رابطه اعتباری است و تنها از نسب مشروع و نکاح میان زن و شوهر ایجاد می‌شود. همخونی و نسل طبیعی میان پدر و مادر و فرزندی که از زناشویی مشروع حاصل نشده است موجب توارث نیست.[1]
نکته 2- فرزند نامشروع از پدر و مادر خود ارث نمی برد. و همچنین فرزندان فرزند نامشروع متوفی از او ارث نمی‌برند.(وکالت 92)
سوالات چهارگزینه‌ای
سوال) زن و مردی با یکدیگر ازدواج می‌کنند و یکسال پس از اینکه دارای فرزندی می‌شوند، مرد فوت می‌کند و بعد مشخص می‌شود که این دو خواهر و برادر رضاعی یکدیگر بوده‌اند و تمام شرایط پنج‌گانه مقرر در قانون مدنی نیز در خصوص این دو وجود دارد. با این وصف آیا زن و فرزند از متوفی ارث می‌برند؟ (مرکز وکلا 1401)
1) زن ارث می‌برد زیرا نکاح این دو ناشی از شبهه و بدون علم به قرابت رضاعی بوده است ولی پسر ارث نمی‌برد زیرا نمی‌توان این فرزند را مشروع تلقی نمود.
2) زن ارث می‌برد زیرا دچار اشتباه در موضوع بوده است و پسر نیز ارث می‌برد زیرا پدر و مادر وی دچار اشتباه و شبهه بوده‌اند و این فرزند را نمی‌توان نامشروع تلقی نمود.
3) زن و پسر هیچ یک ارث نمی‌برند زیرا قرابت رضاعی در حکم قرابت نسبی می‌باشد.
4) زن ارث نمی‌برد زیرا قرابت رضاعی در حکم قرابت نسبی است ولی پسر ارث می‌برد زیرا پسر ناشی از مباشرت به شبهه
است.
پاسخ سوال
پاسخ: گزینه 4
توضیح: طبق ماده 1046 قانون مدنی، قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح، در حکم قرابت نَسَبی است. در نتیجه نکاح بین آنها باطل است و توارثی میان ایشان وجود ندارد.
هرگاه مردی با زنی نزدیکی کند، به تصور اینکه بین آنان رابطه زوجیت وجود دارد، حال آنکه چنین رابطه‌ای در واقع وجود نداشته باشد، این عمل را نزدیکی به شبهه یا وطی به شبهه گویند و اگر فرزندی از آن به دنیا آید او را ولد شبهه و نسب او را نسب ناشی از شبهه نامند.
منابع
1. کاتوزیان، ناصر، درس‌هایی از شفعه، وصیت، ارث، ش185، تهران، انتشارات میزان.