ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی

مطالبه حق به موجب اظهارنامه

هر کس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی هر کس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند ضمن اظهارنامه به طرف ابلاغ نماید. اظهارنامه توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ها ابلاغ می‌شود.

تبصره- اداره ثبت اسناد و دفتر دادگاه‌ها می‌توانند از ابلاغ اظهارنامه هایی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد، خودداری نمایند.

تفسیر ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی

+ آثار دادخواست:

الف) آثار دادخواست نسبت به دادگاه:

۱) ایجاد اشتغال، تکلیف رسیدگی: دادخواست موجب اشتغال دادگاه گردیده و بنابراین او را مکلف به رسیدگی و صدور حکم یا فصل خصومت می‌نماید.

۲) تعیین محدوده رسیدگی دادگاه: دادگاه نمی‌تواند بیش از خواسته و یا غیر از خواسته را مورد رسیدگی و صدور رای قرار دهد، حتی اگر در جریان رسیدگی احراز نماید که خواهان نسبت به بیش از آنچه در دادخواست تصریح نموده و یا غیر آن ذی‌حق است.

۳) تشخیص قابلیت پذیرش و یا وارد بودن دعوا و صلاحیت دادگاه: دادگاه، در مقام قابل پذیرش بودن دعوا و وارد بودن آن، علی‌الاصول، باید خود را در زمان تقدیم دادخواست قرار دهد. برای مثال، چنانچه خواهان در زمان تقدیم دادخواست ذی‌نفع نبوده است، دادگاه باید نسبت به صدور قرار رد دعوا اقدام نماید، حتی اگر در زمان رسیدگی خواهان ذی‌نفع گردیده باشد.

ب) آثار دادخواست نسبت به اصحاب دعوا:

۱) ایجاد رابطه حقوقی دادرسی

۲) شروع استحقاق خسارت تاخیر در ادای دین

۳) مکلف نمودن خوانده به پاسخ.[1]