ماده 402 قانون مدنی

شرایط ایجاد خیار تاخیر ثمن

هر گاه مبیع عین خارجی و یا در حکم آن بوده و برای تادیه ثمن یا تسلیم مبیع بین متبایعین اجلی معین نشده باشد اگر سه روز از تاریخ‌ بیع بگذرد و در این مدت نه بایع مبیع را تسلیم مشتری نماید و نه مشتری تمام ثمن را به بایع بدهد بایع مختار در فسخ معامله می‌شود.

تفسیر ماده 402 قانون مدنی

+ چنانکه از ماده بالا معلوم می‌شود بایع می‌تواند با بودن شرایط زیر، عقد بیع را در ظرف سه روز از تاریخ انعقاد آن فسخ نماید:

1) در صورتی که مبیع عین خارجی یا درحکم آن باشد: منظور از کلمه (در حکم آن) مقدار معین به طور کلی از شیئی متساوی الاجزاء است، مانند دو تن گندم از سی تن گندم موجود در انبار در مورد مزبور، مبیع مانند عین خارجی در خارج موجود است و بین افراد عدیده منتشر می‌باشد بدین جهت آن را در حکم عین خارجی دانسته‌اند و اصطلاحاً آن را کلی در معین نیز می‌گویند.

2) در صورتی که بیع نقد باشد: یعنی برای تادیه ثمن و یا برای تسلیم مبیع اجلی در عقد بین متبایعین مقرر نشده باشد. بنابراین در صورتی که برای تسلیم مبیع اجلی معین شده باشد چنانکه متعاملین قرار دهند که مبیع پس از یک ماه به مشتری تسلیم شود، خیار تاخیر ثمن جاری نخواهد شد و همچنین است هرگاه برای تادیه ثمن اجل معین شود.

3) در صورتی که سه روز از حین عقد بگذرد و بایع تمام مبیع را تسلیم مشتری ننموده باشد: بنابراین هرگاه بعض از مبیع تسلیم مشتری شده باشد خیار بایع ساقط نخواهد گردید.

4) در صورتی که مشتری در ظرف سه روز از تاریخ عقد، تمام ثمن را به بایع تادیه ننموده باشد: بنابراین چنانکه بعض از ثمن به بایع تادیه شده باشد حق خیار او ساقط نمی‌گردد (ماده 407 قانون مدنی).[1]