ماده 849 قانون مدنی

اگر موصی زیاده بر ثلث به ترتیب معینی وصیت به اموری کرده باشد ورثه زیاده بر ثلث را اجازه نکنند، به همان ترتیبی که وصیت کرده ‌است، از ترکه خارج می‌شود تا میزان ثلث و زاید بر ثلث باطل خواهد شد، و اگر وصیت به تمام یک دفعه باشد، زیاده از همه کسر می‌شود.

تفسیر ماده 849 قانون مدنی

+ ماده ۸۴۹ قانون مدنی دو صورت را فرض نموده که ذیلا بیان می‌گردد:

← اگر موصی زیاده بر ثلث به ترتیب معینی وصیت به اموری کرده باشد ورثه زیاده بر ثلث را اجازه نکنند، به همان ترتیبی که وصیت کرده است، از ترکه خارج می‌شود تا میزان ثلث و زاید بر ثلث باطل خواهد شد؛

مثلا هرگاه موصی بگوید از مال من، ۱۰۰ریال به دو برادرزاده‌ام برای هزینه تحصیلی آن‌ها بدهید و ۲۰۰ریال از مال من برای عروسی به پسر کوچکم بپردازید و ۳۰۰ریال برای امور خیریه عام المنفعه مصرف کنید.

در این صورت چنانچه فرض شود دارایی موصی ۱۵۰۰ریال است، ثلث آن می‌شود ۵۰۰ریال، به وصیت اولی و دومی عمل می‌شود و ۱۰۰ریال از امور خیریه کسر می‌گردد. یعنی ۲۰۰ریال فقط به آن اختصاص می‌یابد.

و چون مجموع آن‌ها زاید بر ثلث است معلوم می‌گردد که به ترتیب هر یک از وصایا از ثلث به عمل آمده تا ثلث تمام شده و سپس به حق ورفه تجاوز گردیده است و چون آن‌ها اجازه نداده‌اند نسبت به آن قسمت که تجاوز شده، وصیت باطل است.

قسمتی از وصیت که در مثال بالا به حق ورثه تجاوز شده عبارت است از مبلغ ۱۰۰ریال که برای امور خیریه اختصاص داده شده است.[1]