ماده 90 قانون آیین دادرسی مدنی

ایراد خارج از مهلت قانونی

هرگاه ایرادات تا پایان جلسه اول دادرسی اعلام نشده باشد، دادگاه مکلف نیست جدا از ماهیت دعوا، نسبت به آن رای دهد.

تفسیر ماده 90 قانون آیین دادرسی مدنی

+ در این ماده اگرچه قانونگذار به ایرادات به طور مطلق اشاره نموده اما مقررات این ماده تنها شامل ایراداتی است که از قواعد مخیره شمرده می‌شوند. زیرا موضوعاتی که از قواعد آمره به شمار می‌روند، باید مورد توجه دادگاه قرار گیرند حتی اگر ذی نفع ایراد ننموده باشد یا به طریق اولی با تاخیر ایراد نموده باشد.

بنابراین چنانچه ایراداتی که از قواعد آمره به شمار می‌روند در اولین جلسه دادرسی عنوان نشوند، دادگاه مکلف است در صورت پذیرش، جدای از ماهیت دعوا یا بهتر است گفته شود بدون ورود در ماهیت دعوا نسبت به آن رای دهد.

روشن است، در صورت پذیرش ایراد، دادگاه نمی‌تواند در این موارد، وارد رسیدگی ماهوی شده و حکم صادر نماید. عدم صلاحیت ذاتی دادگاه و ایرادات مذکور در بند‌های 3 تا 11 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی از این جمله‌اند.

اما ایراداتی که از قواعد مخیره (غیر آمره) به شمار می‌روند، چنانچه در زمان لازم عنوان نشوند، دادگاه باید تکلیف آنها را ضمن صدور رای نسبت به ماهیت روشن نماید. در حقیقت چنانچه این ایرادات در زمان لازم مطرح نشوند، دادگاه باید رسیدگی به ماهیت دعوا را عندالاقتضا، ادامه داده و نسبت به صدور حکم اقدام کند و در حکم صادره مردود بودن ایراد را به علت نبودن سبب آن و یا طرح خارج از موعد آن اعلام نماید. ایراد علم صلاحیت نسبی، ایراد تامین دعوای واهی، ایراد تامین اتباع بیگانه و حتی ایراد امر مطروحه از این جمله‌اند.[1]