ماده 311 قانون مدنی

غاصب باید مال مغصوب را عینا به صاحب آن رد نماید و اگر عین تلف شده باشد باید مِثل یا قیمت آن را بدهد و اگر به علت دیگری رد عین ممکن نباشد باید بدل آن را بدهد.

تفسیر ماده 311 قانون مدنی

+ مغصوب چیزی است که مورد غصب قرار می‌گیرد.[1]

+ احکام غصب بر دو قسم است:

1) حکم تکلیفی: حکم تکلیفی در غصب عبارت از رد عین به مالک آن است یعنی کسی که مال دیگری را غصب می‌نماید باید فورا آن را به مالکش رد کند اگر چه پس از غصب از مالیت بیفتد و یا از طرف قانون داد و ستد آن ممنوع گردد زیرا حق مالکیت مالک نسبت به آن باقی است.[2]

+ در صورتی که مالک دارای اهلیت قانونی نباشد چنانکه صغیر یا مجنون باشد، غاصب باید مال را به ولی یا قیم آنها رد کند اگر چه از آنان غصب نموده است و هرگاه آن را به تصرف محجور بدهد، رفع مسئولیت از غاصب نخواهد شد.[2]

2) حکم وضعی: و آن در دو قسمت بیان می‌گردد:

الف) ضمان غاصب نسبت به عین مال مغصوب: در صورتی که مال مغصوب تلف شود غاصب باید بدل آن را به مالک بدهد. منظور از تلف مال آن است که به خودی خود یا در اثر امر خارجی که مربوط به غاصب نباشد معدوم و از بین برود.[2]

+ بدل مال تالف: بدل عبارت از مثل مال است در صورتی که مال مغصوب مثلی باشد و قیمت آن است در صورتی که مال مغصوب قیمی باشد. [3]