ماده 12 قانون مدنی
قانون مدنی » جلد اول - در اموال » کتاب اول - در بیان اموال و مالکیت به طور کلی » باب اول - در بیان انواع اموال » فصل اول - در اموال غیرمنقول
مال غیرمنقول آن است که از محلی به محل دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه عمل انسان به نحوی که نقل آن مُستَلزم خرابی یا نقص خود مال یا محل آن شود.
تفسیر ماده 12 قانون مدنی
+ ضابطه اصلی در تشخیص مال غیرمنقول و منقول، قابلیت و امکان حمل و نقل است: بدین ترتیب که، هرگاه مالی قابل حرکت دادن باشد، بی آنکه برای عین یا محل آن خرابی به بار آید، مال را منقول مینامند.
برعکس، اگر مالی قابل نقل مکان نباشد، یا اگر در عمل نیز نقل آن ممکن شود، این تغییر موجب ویرانی و خرابی عین یا محل آن گردد، آن را «غیرمنقول» میگویند.[1]
+ با توجه به مواد 12 تا 18 قانون مدنی، اموال غیرمنقول را به چهار دسته میتوان تقسیم کرد:
- اموالی که ذاتا غیرمنقولند.
- اموالی که به وسیله عمل انسان غیرمنقولند.
- اموالی که در حکم غیرمنقولند.
- اموال غیرمنقول تبعی.[3]
محدودیت در دسترسی کامل به این نوشته
دسترسی کامل به این نوشته برای اعضای ویژه بهاداد در نظر گرفته شده است.
اشیائی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید مَنقول است.
اراضی و اَبنیه و آسیا و هرچه که در بنا منصوب و عرفاً جزء بنا محسوب میشود غیرمنقول است و همچنین است لولهها که برای جریان آب یا مقاصد دیگر در زمین یا بنا کشیده شده باشد.
آینه و پرده نقاشی و مجسمه و امثال آنها در صورتی که در بنا یا زمین به کار رفته باشد به طوری که نقل آن موجب نقص یا خرابی خود آن یا محل آن بشود غیرمنقول است.
ثَمَرِه و حاصل، مادام که چیده یا دِرو نشده است غیر منقول است اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد تنها آن قسمت منقول است.
مُطلَق اَشجار و شاخههای آن و نهال و قَلَمِه مادام که بریده یا کنده نشده است غیر منقول است.
حیوانات و اشیائی که مالک آن را برای عمل زراعت اختصاص داده باشد از قبیل گاو و گاومیش و ماشین و اسباب و ادوات زراعت و تخم و غیره و به طور کلی هر مال منقول که برای استفاده از عمل زراعت لازم و مالک آن را به این امر تخصیص داده باشد از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال جزو مِلک محسوب و در حکم مال غیر مَنقول است و همچنین است تلمبه و گاو و یا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص داده شده است.
حق اِنتفاع از اشیاء غیر منقوله مثل حق عُمری و سُکنی و همچنین حق اِرتفاق نسبت به مِلک غیر از قبیل حقالعبور و حقالمَجری و دعاوی راجعه به اموال غیر مَنقوله از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن تابع اموال غیر منقول است.
منابع
1. کاتوزیان، ناصر، اموال و مالکیت، ش 40، تهران، انتشارات میزان.
2. صفایی، سید حسین، اشخاص و اموال، ص 211، تهران، انتشارات میزان.