ماده 33 قانون مدنی

نَما و محصولی که از زمین حاصل می‌شود مال مالک زمین است چه به خودی خود روئیده باشد یا به واسطه عملیات مالک، مگر اینکه‌ نما یا حاصل از اصله یا حَبّه غیر حاصل شده باشد که در این صورت درخت و محصول مال صاحب اصله یا حَبه خواهد بود اگر چه بدون رضای صاحب زمین کاشته شده باشد.

تفسیر ماده 33 قانون مدنی

+ اصله: نهال

+ حبه: بذر

+ نما: نماء از نمو است و در اصطلاح فقه و مدنی بر هر یک از دو مورد ذیل صادق است:

الف_ افزایش مادی یک مال مانند اینکه درختی میوه دهد و گاوی فربه شود و گوسفندی شیر دهد یا پشم آن بروید.

ب_ افزایش معنوی یک مال مثل اینکه سگی را تعلیم دهند که حراست خانه یا باغ یا رمه کند و یا کار دیگر از قبیل یافن دزد و این سگ را سگ آموخته گویند. [1]

+ نمائات ممکن است متصل باشد، مانند رشد درخت و فربهی حیوان، یا منفصل، مانند میوه درخت، پس از جدا شدن از آن و نتیجه حیوان.[4]

+ حکم ماده 33 قانون مدنی متخذ از یک قاعده فقهی است که مقرر می داد: «الزّرعُ لِلزّارعِ وَ لَو کانَ غاصِباً»، یعنی زراعت مال زارع است اگرچه غاصب باشد. البته زارع غاصب ملزم به پرداخت خسارت (اجرت‌المثل) به صاحب زمین خواهد بود.[3]

+ محصولی که از حبه غیر در زمین دیگری می روید، محصول متعلق به کسی خواهد بود که حبه مال او بوده است. بنابراین فرقی نمی‌نماید که صاحب حبه و اصله آن را در زمین غیر کاشته باشد و یا بالعکس صاحب زمین، اصله و حبه غیر را غصب نموده و در زمین خود کاشته باشد. همچنانکه فرقی نمی نماید که کشت بدون اذن طرف دیگر باشد یا با اذن قبلی او به عمل آمده باشد.[2]