عقد مزارعه و مساقات (مواد 518 تا 545 قانون مدنی)
تعریف مزارعه (518)
+ مزارعه عقدی است که به موجب آن احد طرفین زمینی را برای مدت معینی به طرف دیگر میدهد که آن را زراعت کرده و حاصل را تقسیم کند.
← مالک زمین را مزارِع و كسی را كه زراعت میكند، عامل میگویند.
+ تعریف دکترین از مزارعه: معاملهای است که، به منظور زراعت و شرکت در محصول، بین مالک زمین یا منافع آن با عامل زرع برای مدت معین انجام میشود. حصه مشاع مزارع و عامل از محصول و التزام به تهیه سایر عوامل زرع به تراضی معین خواهد شد.
+ زراعت به قسمی از کاشتن گفته میشود که با بذر یا حبه یا دانه انجام میپذیرد، مانند کشت گندم و جو و برنج و حبوبات. ولی، آنچه را که به وسیله نهال در زمین کاشته و بارور میشود، در اصطلاح «غرص» مینامند، خواه ثمره آن میوه باشد یا گل یا تنها به منظور ایجاد سایبان و زیبایی مورد استفاده قرار گیرد. در ماده ۳۳ قانون مدنی نیز کلمه «حبه» در برابر «اصله» به کاربرده شده است.
← باید دانست که سبزیکاری و صیفی کاری، مانند کشت خیار و بادمجان و هندوانه و سبزیجات و انواع بوتههای ناپایدار، هرچند در عرف زراعت نامیده نمیشود، از نظر موضوع چنان با زراعت نزدیک است که میتوان آن را تابع قواعد مزارعه شناخت.
لزوم تعیین حصه به اشاعه (519)
نکته: در عقد مزارعه، حصه هر یک از مزارع و عامل باید به نحو اشاعه، از قبیل ربع یا ثلث یا نصف و غیره، معین گردد و، اگر به نحو دیگر باشد احکام مزارعه جاری نخواهد شد.
شرط افزوده بر حصه (520)
نکته: در مزارعه جائز است شرط شود که یکی از دو طرف، علاوه بر حصه از حاصل، مال دیگری نیز به طرف مقابل بدهد.
نکته: اگر در عقد مزارعه شرط شود علاوه بر حصه ای که فیمابین طرفین مقرر شده سهمی اضافی از محصول به طرف دیگر تعلق گیرد، عقد صحیح است.
تعیین حصه بر مبنای قرارداد و عرف (521)
نکته: در عقد مزارعه ممکن است هر یک از بذر و عوامل مال مزارع باشد یا عامل؛ در این صورت نیز حصه مشاع هر یک از طرفین بر طبق قرارداد یا عرف بلد خواهد بود.
لزوم داشتن حق تصرف در زمین (522)
نکته: در عقد مزارعه لازم نیست که متصرف زمین مالک آن هم باشد، ولی لازم است که مالک منافع بوده باشد یا به عنوانی از عناوین، از قبیل ولایت و غیره، حق تصرف در آن را داشته باشد.
نکته: زمین میتواند بین مزارع و عامل مشاع باشد.
حق فسخ عامل جاهل به آماده نبودن زمین (523)
نکته: زمینی که مورد مزارعه است باید برای زرع مقصود قابل باشد، اگر چه محتاج به اصلاح یا تحصیل آب باشد؛ و اگر زرع محتاج به عملیاتی باشد از قبیل حفر نهر یا چاه و غیره و در حین عقد جاهل به آن بوده باشد، حق فسخ معامله را خواهد داشت.
محدودیت در دسترسی کامل به این نوشته
دسترسی کامل به این نوشته برای اعضای ویژه بهاداد در نظر گرفته شده است.
- عقد بیع (مواد 338 تا 395 قانون مدنی)
- عقد معاوضه (مواد 464 و 465 قانون مدنی)
- عقد اجاره (مواد 466 تا 517 قانون مدنی)
- عقد مزارعه و مساقات (مواد 518 تا 545 قانون مدنی)
- عقد مضاربه (مواد 546 تا 560 قانون مدنی)
- جعاله (مواد 561 تا 570 قانون مدنی)
- شرکت (مواد 571 تا 606 قانون مدنی)
- عقد ودیعه (مواد 607 تا 634 قانون مدنی)
- عقد عاریه (مواد 635 تا 647 قانون مدنی)
- عقد قرض (مواد 648 تا 653 قانون مدنی)
- قمار و گروبندی (مواد 654 و 655 قانون مدنی)
- عقد وکالت (مواد 656 تا 683 قانون مدنی)
- عقد ضمان (مواد 684 تا 723 قانون مدنی)
- عقد حواله (مواد 724 تا 733 قانون مدنی)
- عقد کفالت (مواد 734 تا 751 قانون مدنی)
- عقد صلح (مواد 752 تا 770 قانون مدنی)
- عقد رهن (مواد 771 تا 794 قانون مدنی)
- عقد هبه (مواد 795 تا 807 قانون مدنی)